Digitale nieuwsbrief van het INL • Alles over Nederlandse woorden, hun spelling, vorm, betekenis of gebruik door de eeuwen heen • 18 oktober 2012

Volg ons op: Twitter
INL Schatkamer van de Nederlandse taal
Nieuwsbrief • oktober 2012
 
De taal van nederhop

"Wie pakt meer grietjes dan Hans?"

Vivien Waszink, een van onze taalkundigen, schreef voor de oktobereditie van Onze Taal een artikel over nederhop. In haar artikel laat ze zien dat Nederlandstalige hiphop niet alleen maar over geweld gaat en vuilbekkerij is, maar juist een waardevolle toevoeging is aan de Nederlandse taal.

> Lees meer over de taal van nederhop
Het nieuwe opvoeden

Tijgermoeders, tweedelegvaders en patchworkgezinnen

Allemaal nieuwe woorden, neologismen, die te maken hebben met het hedendaagse gezinsleven. Het INL verzamelt neologismen voor het Algemeen Nederlands Woordenboek. Alle woorden die naar het nieuwe opvoeden verwijzen, hebben we nu samengevat in een apart woordenboekje.

> Ga naar het opvoedwoordenboekje
Hoe oud is het woord 'doorpakken'?
"Rutte: doorpakken en vooruitkijken", luidt de titel van een nieuwsbericht van de NOS. Politici gebruiken het woord doorpakken veel. Het klinkt als een oud woord, of is het juist van de laatste jaren? Lees het antwoord in onze wekelijkse rubriek Woordbaak.
> Stel ook een vraag over een Nederlands woord
Oktober aarzelmaand
In het najaar worden de nachten langer en de dagen korter. Vroeger werd de maand oktober ook wel aarzelmaand genoemd naar de oude betekenis van aarzelen, namelijk 'achteruitgaan'. Andere oude Germaanse namen zijn ossenmaand, die verwijst naar de slacht voor de winter en wijnmaand, de periode waarin de druiven geoogst worden.
> Lees verder over de maandnaam oktober
Aandachtsjunk, cappuccinoloopbaan en fluisterbehang
Onlangs hebben we 711 woorden toegevoegd aan het Algemeen Nederlands Woordenboek. Dit onlinewoordenboek beschrijft het eigentijdse Nederlands in Nederland en Vlaanderen. In het ANW worden ook neologismen opgenomen, zoals apenstaartgeneratie en locavoor. Deze woorden moeten nog wel bewijzen of zij uiteindelijk tot de kernwoordenschat gaan behoren.
> Bekijk de lijst met toegevoegde woorden
Een gedenksteen vol raadsels

"Men was in groot verdriet, want eten wasser niet"

Een chronogram is een kort gedicht waarin de letters, die ook een Romeins cijfer zijn, opgeteld een jaartal weergeven. Dirk Geirnaert, taalkundige bij het INL, ontdekte zo'n gedicht op een gedenksteen in Leiden.

> Lees over deze ontdekking
INL deelt resultaten

Het INL stelt resultaten (tools, working papers en data) van diverse Taalbank Nederlands-projecten beschikbaar. Zoals resultaten van IMPACT, een Europees project waarmee we online historische teksten toegankelijker maken. Alle informatie hierover op IMPACT Centre of Competence. Ook publiceerden we de eerste resultaten van GiGaNT. Hiermee kunt u in historische teksten zoeken, zonder te weten hoe woorden destijds gespeld werden. Ten slotte delen we tools via GitHub als open source, zoals de eerste module van BlackLab (software om in corpora te kunnen zoeken) en een morfologische parser. De ontwikkelingen van BlackLab kunt u vanaf nu ook volgen via een blog (in GitHub).


Pap(p)a en mam(m)a
Schrijf je nou mama en papa of mamma en pappa? Het kan allebei. De woorden mama en papa zijn afkomstig uit het Frans. In de 19de eeuw is de uitspraakspelling mamma en pappa in het noordelijke deel van het Nederlands taalgebied in zwang geraakt. Lut Colman, taalkundige bij het INL, vertelt erover in Elsevier.
> Lees het artikel in Elsevier
Knuffelcrimineel en klikhit
Het nieuws in neologismen

Er was veel te doen over het optreden van knuffelcrimineel Holleeder in College Tour. Hiske Elferink van de TU Delft won een ontwerpwedstrijd met haar decolletéportemonnee en de sprong van Felix Baumgartner was een klikhit op YouTube. Elke dag ontstaan er nieuwe woorden, en elke week zetten wij er een in de schijnwerpers in onze rubriek 'Neologisme van de week'.

> Lees het neologisme van deze week
Taal als toegang tot cultuur
Taaldag 26 oktober
Op 26 oktober organiseert de VRT in samenwerking met de Nederlandse Taalunie de Taaldag 2012 in Brussel. Het thema van de dag is "taal als toegang tot cultuur". Gasten zijn o.a. Pascal Smet, Geertje de Ceuleneer, Ludo Beheydt, Reinhild Vanderkerckove en Pol Cuvelier. Aanmelden kan via taaldag@vrt.be.
> Meer informatie
In memoriam
Paul Bogaards

Op woensdag 3 oktober is Paul Bogaards overleden. Dr. Bogaards werkte lange tijd bij de vakgroep Frans van Universiteit Leiden en was eind jaren tachtig betrokken bij het studieprogramma Lexicologie. Hij was daarnaast hoofdredacteur van het International Journal of Lexicography. Kort na het Euralexcongres in Oslo werd geconstateerd dat hij erg ziek was. Hij is 72 jaar geworden.

Social media
Twitter
Wil je alles weten over Nederlandse woorden, hun spelling, vorm, betekenis of gebruik door de eeuwen heen? Volg ons dan op Twitter! We zijn te vinden onder de naam @Taalbank_INL.
> Ga naar Twitter
Colofon

Redactie

Laura van Eerten · Katrien Van pellicom • Esther Vliege • Karin van Weerlee

Vragen?

info@inl.nl