Categorieën
Woordbaak

Wat is het oudste Nederlandse woord?

Het wad is niet alleen een bijzonder natuurverschijnsel, maar ook een bijzonder woord. Het is het eerste woord dat gevonden is op Nederlands grondgebied. Maar is het daarmee ook het oudste Nederlandse woord?

Vanaf ongeveer de vijfde eeuw na Christus spreken we van het Nederlands als zelfstandige taal. Voor die tijd maakt de taal die in onze streken gesproken wordt, net als het Engels, het Duits en het Fries, deel uit van het West-Germaans. Woorden die op ons grondgebied zijn aangetroffen, maar van voor ca. 400 dateren, zijn dus eigenlijk geen Nederlands, maar West-Germaans. Dat geldt voor het woord vadam dat in 108 door Tacitus in zijn teksten vermeld wordt en de voorloper is van het nog steeds bestaande wad.

Nobele voorouders

Het eerste woord dat als echt Nederlands beschouwd kan worden, komt voor in een runeninscriptie uit het dorpje Bergakker. De inscriptie is begin vijfde eeuw gemaakt en bestaat uit vier woorden; het eerste is een naam, het tweede een werkwoord en de laatste twee zijn onduidelijk. Het werkwoord is de enige vorm die goed te interpreteren is: ann, de eerste persoon enkelvoud van het werkwoord unnan. De betekenis van dit werkwoord is ‘gunnen’. Het oudste woord van het Nederlands is dus opvallend onbaatzuchtig: ann ‘ik gun’.