Categorieën
Terug in de taal

sneeuwbarig

Prachtige, met witte sneeuw bedekte bergtoppen waren sneeuwbarig

De 24e Olympische Winterspelen in Beijing zijn in volle gang. Van 4 tot 20 februari strijden biatleten, ijshockeyers, shorttrackers, snowboarders, bobsleeërs en andere wintersporters voor het hoogst haalbare in hun discipline: olympisch goud. Ideaal zijn de winterse omstandigheden dit keer niet. In de omgeving van Beijing is als gevolg van klimaatverandering amper sneeuw gevallen. Daarom zorgen honderden sneeuwkanonnen ervoor dat de Chinese bergen toch sneeuwbarig zijn.

Pierre Nicolas Ransonnette (1745-1810), The Mount Lebanon Range [via Wikimedia Commons]

In het Woordenboek der Nederlandsche Taal is het woord sneeuwbarig opgenomen onderaan het lemma sneeuw. Het enige citaat daarbij is afkomstig uit het boek Lof der Suyverheydt van Valentinus Bisschop uit 1626:

Ghy dan geheel Suyver ende wit komt van dien sneeuwbarighen bergh Libanus (pp. 127-128)

Barig

Sneeuwbarig bestaat uit het zelfstandig naamwoord sneeuw waarachter het woorddeel –barig is geplakt. Hoewel de betekenis van sneeuwbarig in het WNT niet expliciet vermeld wordt, valt die wel op te maken uit de geciteerde zin, namelijk ‘sneeuwdragend’. Het is op vergelijkbare wijze gevormd als vruchtbarig ‘vruchtdragend’ of ‘vruchtbaar’, een woord dat na de eerste helft van de 17de eeuw niet meer in het Nederlands voorkomt. Hetzelfde geldt voor vergelijkbaar gevormde woorden als dankbarig, dienstbarig, middelbarig, strijdbarig, wankelbarig en wonderbarig.

Van die woorden bestaan alleen de vormen op –baar nog altijd. Maar een bijvoeglijk naamwoord sneeuwbaar heeft bij mijn weten in het Nederlands nooit bestaan. Dat dit woord in Google tegenwoordig toch treffers oplevert, is volledig toe te schrijven aan zeer slechte, automatisch naar het Nederlandse vertaalde handleidingen en productomschrijvingen.

Libanon

En dan nog een woordje over Libanus. Het citaat hierboven lijkt erop te wijzen dat het hier om een specifieke berg gaat, zoals de Mont Blanc of de Matterhorn. Maar dat is niet zo: berg heeft hier de betekenis ‘gebergte’. De “bergh Libanus” is dan ook een oude benaming voor het Libanongebergte, dat het grootste deel van het land Libanon bestrijkt. Libanon betekent in het Aramees ‘wit’ en dat zal ongetwijfeld een verwijzing zijn naar de sneeuwbarige toppen van de bergen.


Meer lezen