Categorieën
Terug in de taal

gierwolf

Het aantal insecten in Nederland neemt dramatisch af. Dat was de conclusie van een wetenschappelijk onderzoek dat de Vereniging Natuurmonumenten vorig jaar presenteerde. Maar liefst twee derde van de onderzochte groepen bleek in 27 jaar tijd namelijk verdwenen te zijn. Gelukkig was er dit jaar voor natuurliefhebbers ook goed nieuws. Op zondag 19 mei 2019 berichtte de NOS dat er eind april voor het eerst met een cameraval een wolvenpaar in Nederland was gefotografeerd.

Voedsel

Veehouders en hobbyboeren zijn minder gecharmeerd van de aanwezigheid van wolven in Nederland: het zijn vleeseters en vooral schapen vormen voor hen een gemakkelijke prooi. In roedelverband jagen wolven bij voorkeur op grote prooidieren als edelherten, reeën en wilde zwijnen. Maar op het menu staan ook knaagdieren, haasachtigen, vogels, aas en afval dat door mensen achtergelaten is.

Per dag heeft een wolf drie tot vijf kilogram voedsel nodig. Dat is aanzienlijk meer dan de dagelijkse behoefte van een gemiddelde mens, maar ongetwijfeld vergelijkbaar met de hoeveelheid eten die een zogenaamde gierwolf op een dag verorbert.

Verlangen

Een gierwolf is namelijk een verouderde benaming voor een ‘gulzigaard’, een ‘gulzig persoon’. Waarschijnlijk dacht men bij het eerste deel van deze samenstelling zowel aan de gier, de aasetende roofvogel, als aan het werkwoord gieren, dat ‘heftig verlangen’ of ‘onstuimig begeren’ betekent. Met dat werkwoord hangt ook het tweede deel van de woorden leergierig en nieuwsgierig samen.

Samuel Hannot gaf in zijn Nieuw Woordenboek der Nederlantsche en Latynsche Tale (1704) als synoniem voor gierwolf het woord vraat, dat is iemand ‘die de handen t’elkens in de schotels heeft’. Ook die aanduiding voor een gulzig persoon kennen we niet meer; het is volgens het Woordenboek der Nederlandsche Taal in de verzorgde taal vervangen door veelvraat en in de volkstaal door vreter en vreetzak.

Op 6 mei 2019 concludeerden de Verenigde Naties dat uitbuiting van de natuur door toedoen van de mens leidt tot massaal uitsterven van soorten en een afnemende leefbaarheid op aarde. Dat is verontrustend nieuws. Toch zal niemand er echt rouwig om zijn dat de gierwolf uitgestorven is. Sterker nog, daardoor is de aarde juist weer een beetje leefbaarder geworden.


Meer lezen